Саратовтағы театр алаңы 1812 жылдан бері бар, ол үлкен өрттен кейін дамудың жаңа бас жоспары бекітілген кезде «Хлебная» ресми атауын алған. Үш сауда аймағының бірі, ол екі қабатты ғимараттарды тез сатып алды. Бірінші қабаттарда дүкендер мен дүкендер, екінші қабаттарда сауда кеңселері орналасты.
Хлебная алаңы өз замандастарынан оның сыртқы түрі бірнеше рет өзгеріп қана қоймай, сонымен қатар көптеген атауларды өзгертуді бастан өткеруімен ерекшеленеді.
Саратовтағы Театральная алаңы
1815 жылы Хлебная алаңының кең аумағының оңтүстік шетінде оның осы бөлігіне атау берген ағаш театр салынды. 19 ғасырдың аяғында театрға қарама-қарсы Радищев атындағы өнер мұражайы ашылды. Ал оңтүстік бөлігі ғасырдың соңына дейін ешқандай құрылыспен салынбаған. Бірақ қалған ¾ бөлшек сауданың қарқынды дамуына ие болдықатарлар, қонақүйлер, банктер. Алаңның бұл бөлігі ресми түрде Сауда алаңы деп аталды, бірақ халық оны Жоғарғы базар деп атады.
Театр ғимараты барлығын қабылдауға жетпей, оның орнына жаңа салынған, сонымен қатар ағаш, өртеніп кеткеннен кейін үлкен тас театр салу туралы шешім қабылданды.
Қалалық театр
Саратов қоғамы мемлекет ақшасын театр ғимаратының құрылысына жұмсауға ең жоғары рұқсат сұрады. 40 мың рубль жұмсауға рұқсат етілді, нәтижесінде театр қалаға екі есе қымбатқа түсті.
Театрды жалға алғысы келетіндердің арасынан қала билігі болашақ атақты сәулетшінің әкесі көпес Осип Шехтельді таңдады. Алғашқы қойылым 1865 жылдың күзінде болды. Билік жергілікті және келушілер труппаларынан тек драмалық қойылымдарды, концерттерді және би нөмірлерін ғана емес, сонымен қатар операларды сахнада көрсетуді талап етті.
Төңкерістен кейін Саратов театр алаңындағы театр опера театрына айналды. Оның репертуарында опера және балет өнерінің үздік туындылары болды. Драма театры басқа жерде ашылды.
20 ғасырдың ортасында ғимаратқа күрделі қайта құру жұмыстары жүргізілді. Тіпті, тозығы жеткен ғимараттың орнына сол кездегі барлық талаптарға сай заманауи сарай салынды. Өмірінің белгілі бір кезеңдерінде Саратов сахнасында жұмыс істеген бірқатар танымал әртістер белгілі. Бұл Вацлав Дворжецкий, Олег Янковский, Евгений Миронов және тағы басқалар.
А. Н. Радищев атындағы мұражай
ХІХ ғасырдың екінші жартысында жРесейде қоғамдық мұражайлар пайда бола бастады, олардың мақсаты халыққа білім жеткізу болды. 1852 жылы Санкт-Петербургте Эрмитаж ашылды, 15 жылдан кейін Мәскеу де Третьяков галереясын құрды. Атақты суретші, профессор, коллекционер және немересі А. Н. Радищева Алексей Петрович Боголюбов Саратов билігіне оның коллекциясын қалаға мұра етіп қалдыруға уәде берді, бірақ ол үшін үлкен әрі жайлы ғимарат салу шартымен.
1885 жылдың жазында Саратовтағы Театр алаңында Радищев атындағы өнер мұражайы ашылды, бұл Ресейдегі үшінші және провинциялардағы бірінші қоғамдық мұражай.
Революция алаңы, Театр алаңы
Кеңес өкіметі жылдарында Жоғарғы базар барлық ғимараттарымен бірге бұзылып, оның орнында 1920 жылы «Төңкеріс алаңы» деп аталып кеткен үлкен шөл дала пайда болды. Театр ғимаратының алдында Қызыл Армия жауынгерлерінің жаппай бейіті пайда болды; тас, сауда аркадаларының аман қалған ғимараттары қала қажеттіліктері үшін пайдаланыла бастады. Мұнда түрлі мекемелер, баспахана, тігін фабрикасы орналасты. Жетпісінші жылдары ғылыми-зерттеу институтының жаңа ғимараты, сәл кейінірек облыстық атқару комитеті салынды. Дәл осы уақытта мұнда В. И. Лениннің ескерткіші орнатылып, алаң өз атымен толықтай сай болды.
50-жылдары абаттандыру кезінде шағын саябақ төселіп, бейіт басына ескерткіш орнатылып, Мәңгілік алау жағылды. Барлық қалалық мерекелік шерулер мен митингілер уақытша стендтер орнатылған Революция алаңында өтті.
1991 жылы орталықтағы аумақҚала қайтадан Саратов театр алаңы деп аталды, оның мекен-жайы әр Саратовқа белгілі. Қонақтарға оның Московская көшесі, Радищева және Горького көшелерінің арасында орналасқанын білуге болады.
Қазіргі уақытта алаң қалалық мерекелердің орны болып қала береді. Мұнда Жеңіс күніне арналған міндетті шерулер, қала күніне арналған бұқаралық шаралар, спорттық жарыстар, концерттер өтеді. Мұнда маусымдық жәрмеңкелер мен жаңа жылдық мерекелер де өткізіледі. 20 ғасырдың аяғында Саратовтағы театр алаңында Александр Невскийдің «Өмір беретін көктем» капелласы салынды. Ол 1866 жылы император Александрдың құрметіне тұрғызылған аттас қираған часовняның орнына орнатылды.
