Теңізге шыға алмайтын ел шекаралары үлкен су кеңістігіне тиіп кетпейтін әлемдегі жағдайымен сипатталады. Бұл көлдер немесе өзендер туралы емес, әлемдік бассейнге шығуға, көліктік теңіз жолдарына және басқа да артықшылықтарға мүмкіндік беретін теңіздер мен мұхиттар туралы.
Осындай аумақтардың барлығы географиялық белгілердің қалай біріктірілгеніне, балық аулаудың, ғылымның және адам қызметінің басқа салаларының даму ерекшеліктеріне, сондай-ақ әртүрлі дәуірлердегі тарихи оқиғаларға байланысты қазіргі келбетіне ие. Соның нәтижесінде қазір теңізден және/немесе мұхиттан оқшауланған, дүние жүзінің әртүрлі бөліктерінде орналасқан 44 мемлекет бар. Ыстық Африка материгінен бастайық.
Африка теңізге шыға алмайтын елдерде көшбасшы
Шекаралары мен су кеңістігінде байланысы жоқ елдердің көпшілігі Африкада.
62 африкалықтан17 штат (олардың бірі – Азавад – мемлекет мойындамайды) теңізмен байланысы жоқ. Бұл айтарлықтай үлкен елдер - Нигер, Мали, Чад, Орталық Африка Республикасы, Оңтүстік Судан және салыстырмалы түрде шағын елдер - Руанда, Уганда, Бурунди және т.б. Дәл осы жерде теңізге шыға алмайтын ең үлкен ел (халық саны бойынша) орналасқан, сонымен қатар тізімдегі келесі екі. Бұл жер «ең-ең» таң қалдырғанды ұнататын сияқты.
Африка екінші үлкен материк болғандықтан, бұл континентте теңізге шыға алмайтын кейбір (және бірнеше) елдің жоғалуы таңқаларлық емес.
Еуропа теңізі жоқ елдердің саны бойынша құрметті екінші орында
Теңізге шыға алмайтын ел Еуропада да бар. Керісінше, бір ел емес, он төрт мемлекет және ондай деп танылмаған тағы екі мемлекет (Косово, Приднестровье) тек құрлықпен қоршалған.
Африкадағы ұқсас елдермен салыстырғанда, еуропалық ағайындар «бақытсыздық үшін» өз аумақтарында әлдеқайда аз және қарама-қарсы рейтингті - ең кішкентай штаттарды басқара алады.
Азия
КСРО-ның ыдырауы серфингтен алыс жатқан кең-байтақ елді мекендердің пайда болуына ықпал етті. Он екі мойындалған және екі мойындалмаған мемлекеттері бар Азиядағы теңізге шыға алмайтын елдер де тізімді толықтырады. Олардың ішінде: Қазақстан, Әзірбайжан, Ауғанстан, Тәжікстан, Өзбекстан, Бутан және т.б.
Оңтүстік Америка және екі «шие»тортта"
Соңында, қай елдер теңізге шыға алмайды деген сұраққа жауап бере отырып, Оңтүстік Америкада мұхит жағалауына кіру мүмкіндігін шектейтін көрші елдердің «түрмесінде» жатқан Боливия мен Парагвайды елестетіңізші.
Қалған континенттер туралы сөз болмайды, өйткені Австралия өзінің материктік штаты, Солтүстік Америка барлық елдердің теңізге шыға алатын континенттері. Антарктидада барлық пингвиндер кез келген бағаны айналып өтіп, балық аулауға немесе күнге шомылуға еркін келе алады.
Көрнекті элементтер
Теңізге шыға алмайтын ең үлкен ел:
- аумағының көлемі бойынша – Қазақстан (2,7 млн. шаршы км); одан кейін Моңғолия (1,5 млн шаршы км), Чад (1,28 млн шаршы км), Нигер (1,27 млн шаршы км);
- халық саны бойынша – Эфиопия – 103 миллион адам (2015 жылғы деректер); Одан кейін Уганда 41 миллионнан астам адаммен 2,5 есе алға шықты.
Өз теңізі жоқ елдің несі айып?
Қай елдердің теңізге шығуы жоқ, біз қазірдің өзінде сұрыптадық. Бірақ бұл олар үшін нені білдіреді? Теңіз горизонттарына қатысты барлық ойын-сауық, қолөнер және жұмыс тек мемлекеттік деңгейде тиісті келісімдері бар басқа елдерде ғана қолжетімді. Әрине, кез келген басқа елге пароходта демалуға, құмда күнге күйуге болады, бірақ балық аулау барлық жерде мүмкін емес.
Саудаға араласу. Бұл не? Жол бойындағы барлық мүмкін проблемалармен шекара арқылы құрлық арқылы тасымалдаудан басқа, порттардың кептелуі мәселесі қосылды.
Теңізге шыға алмайтын ел азық-түлікті күтуге көбірек уақытын, ал көліктің өзіне көбірек ақша жұмсайды. Сонымен қатар, сіз қағаздың барлық түрлерін толтыруыңыз керек, теңізге шығу мүмкіндігі бар елдерге қарағанда жөнелтуді ұзағырақ күтуіңіз керек, сондай-ақ құрлық жолында пара бопсалауға шыдауыңыз керек. Сіз кідіріссіз жылдам көлік жүргізгіңіз келе ме? Міне, біздің "дахшундтың" өлшемі.
Теңізге шығудың жоқтығы кейбір елдердің экономикалық артта қалуына әкелетін ең маңызды мәселелердің бірі болып саналады.
